Выступление председателя ДУМ Российской Федерации и Совета муфтиев России муфтия шейха Равиля Гайнутдина на пленарном заседании VI Всероссийского форума татарских религиозных деятелей «Национальная самобытность и религия» 13 июня 2015 г. в Казани (на татарском языке).

Хөрмәтле Рөстәм Нургалиевич! Хөрмәтле Ринат Зиннурович! Мөхтәрәм дин кардәшләрем, милләттәшләрем, хәзрәтләр һәм абыстайлар, ханымнар һәм әфәнделәр! Россия Федерациясе мөселманнары Диния нәзарәте, Россия мөфтиләр шурасы һәм шәхсән үз исемемнән барчагызны да күркәм мөселман сәламе Әссәламү галәйкүм вә рахмәтуллаһи вә бәракәтүһү диеп сәламлим! Сүземне бүгенге Форум − мәҗлесебезгә Аллаһу Җәнабе үл-Хакның рәхмәте һәм бәракәте иңеп, нәтиҗәләрен динебез һәм милләтебез өчен хәерле кыл, я Раббәнә, диеп, догадан башлыйм.

Без барыбыз да ел саен татар халкының башкаласы буларак кабул ителгән Казан шәһәрендә үтә торган "Милли тормыш һәм дин" форумына милләтебезнең киләчәген, ислам өммәтенең үсеше мәсьәләсен киңәшергә дип җыелабыз. Әлеге туплантыны башкарып, татар дин әһелләрен очраштыру, фикер алмашуны оештырган Татарстан хөкүмәте, Бөтендөнья татар конгрессына рәхмәтебез һәм ихтирамыбызны белдерәм.

Бүгенге көндә фикеребез, чынбарлыкны күзаллавыбыз киләчәккә юнәлгән: татар милләтенең киләчәге, гомумкешелек мәйданында аның урыны нинди булыр? Бу турыда уйлаганда, шуны истә тотыйк: татарны милләт буларак дөньяга танытучылар арасында күпчелеге − фикер ияләре, гыйлем ияләре, мәгърифәтчеләр, әдипләр булды!. Алар арасында Кол Гали, Шиһабетдин хәзрәт Мәрҗани, Хөсәен хәзрәт Фәезхан, Галимҗан хәзрәт Баруди, Ризаэтдин хәзрәт Фәхретдин, Муса хәзрәт Бигиев, Исмәгыйл бәй Гаспралы, дөньякүләм танылу тапкан замандашыбыз Минтимер Шәймиев. Мин ышанам: үзенең киләчәген дә безнең милләтебез гыйлем-мәгърифәт белән тыгыз бәйләп карарга тиеш. Булачак Зыя Камали, Садри Максуди, Кәрим Хәкимов, Бакый Урманчы, Муса Җәлилләрне тәрбияләү эшенә без кичекмәстән, бүген үк керешергә тиеш.

Тәҗрибә уртаклашу йөзеннән мин сезне, хөрмәтле кардәшләрем, Россия Федерациясе мөселманнары Диния нәзарәте, Россия мөфтиләр шурасының бу өлкәдә башкарган әшләре белән таныштырып үтәсем килә. Беренчедән, 2007 елдан бирле Президент Владимир Путинның кушуы буенча Россия хөкүмәте ислам тарихы һәм мәдәниятен тирәнтен өйрәнгән белгечләр әзерләү программасын гамәлгә ашырып килә. Әлеге программа буенча без нигез салган югары дини уку йортлары − Мәскәү ислам институты һәм Казандагы Россия ислам институты дөньяви югары уку йортлары белән нәтиҗәле хезмәттәшлек алып бара. Илебезнең иң бай тарихлы өч югары уку йорты − Санкт-Петербург, Мәскәү һәм Казан университетлары белән килешү нигезендә тыгыз эшлибез.

Берничә көн элек кенә Санкт-Петербург каласында егермеләп илдән килгән галимнәр һәм кунаклар катнашында бөек галимебез Муса хәзрәт Бигиев исемен йорткән гыйлми җыен-тупланты уздырдык. Киләсе 2016 елда Бигиев укуларын Казан федераль университет башлыгы − ректор Илшат әфәнде Гафуров чакыруы буенча Татарстанның башкаласы Казанда үктәрергә ниятлибез. 2015 елның ахырында исә Төркия Диянәт башлыгы, профессор Мәхмәт бәй Гөрмәз тәкъдиме белән Истамбул шәһәрендә Халыкара мөселман форумын оештырабыз.

Әйтеп узган проектлар илебез мөселманары арасында дини яңарышка, фәнни үсешкә генә йогынты ясап калмыйча, дөнья күләмендә татарларны танытуга, халыкара мәйданда илебезнең дәрәҗәсен ныгытуга, абруен арттыруга да хезмәт итә. Барыбыз да шаһит: Россияне үз мәнфәгатләреннән ваз кичеп, сәясәтебезне һәм икътисадыбызны башка дәүләтләрнең ихтыяҗларына буйсындырырга теләгән вәзгыяттә, санкцияләр сәясәтенә катнашмыйча, хезмәттәшлеккә тугры калган илләр арасында байтагы − мөселман илләре, шул исәптән сратегик партнер дәрәҗәсендәге Төркия. Ислам дөньясы һәм Русия арасында эшчәнлекне тирәнәйтү, үзара уңай карашны ныгыту илебез өчен дә, илебезнең мөселман милләтләре өчен дә, мөселман илләренең үзләре өчен дә файдалы икәнлегенә инанабыз! Безнең бу эшчәнлегебезгә дәүләт башында торучылар тарафыннан да югары бәя бирелә!

Төбәкләрдә мәхәллә тормышын оештырып, дини тәрбия эшен ата-бабалардан калган нигез-гадәт буенча алып баручы имамнар да игътибардан читтә калмый! Елына берничә мәртәбә имамнар өчен Мәскәү, Казан, Түбән Новгород, Еатеринбург шәһәрләрендә, быел беренче мәртәбә Санкт-Петербургта белемнәрен арттыру, квалификацияләрен күтәрү курслары үткәрәбез. Узган 2014 елның декабрендә әлеге курсларга беренче мәртәбә Кырымда эшләүче дин кардәшләребез дә килде.

Гомумән, дин һәм кан кардәшләребез булган кырым татарлары мәнфәгатләренә зур әһәмият бирәбез. Мөфти Әмирали хаҗи Аблаев һәм Кырым Республикасы мөселманнары Диния нәзарәте белән тыгыз элемтәдә торып, күп кенә эшләр башкарырга насыйп булды. Шул исәптән, Кырым мөселманнары өчен хаҗ сәфәрен оештыру, Исмәгыйл бәй Гаспралы вафатының 100 еллыгы һәм Иске Кырым (Солхат) шәһәрендә Үзбәк хан мәчетенең 700 еллыгы уңаеннан фәнни конференцияләр уздыру − шул хезмәттәшлекнең нәтиҗәсе. Хәзерге вакытта көн үзәгендә торган мәсьәләләрдән − Кырымдагы мөселманнарга Зынҗырлы мәдрәсәсе һәм башка тарихи мәчет-мәдрәсә биналарын кайтару, аларны Кырымдагы Диния нәзарәтенең хосусый милеге − вакфы итеп теркәү, Кырымда тарихта беренче мәртәбә имамнарның квалификациясен күтәрү курсларын оештыру. Сентябрь ае башында Кырымның иң гүзәл почмакларыннан берсе булган Ялта шәһәрендә "Үзгәрешләр дәверендә дин һәм милләт" диеп исемләнгән конференция үткәрергә әзерләнәбез.

Инде башкарылган һәм ниятләнгән һәрбер гамәлебез, башлангычыбыз нәтиҗәле һәм файдалы булуын Раббебез Аллаһ Үзе насыйп кылса иде дип дога кылып, милләтебезнең киләчәге бакчасын эшкәртүдә, дөрес һәм файдалы орлыклар утыртуда сезне, хөрмәтле кардәшләрем, һәммәгезне дә хезмәттәшлеккә чакырам.

Игътибарыгыз өчен рәхмәт.

Выступление председателя ДУМ Российской Федерации и Совета муфтиев России муфтия шейха Равиля Гайнутдина на пленарном заседании VI Всероссийского форума татарских религиозных деятелей «Национальная самобытность и религия» 13 июня 2015 г. в Казани (в переводе с  татарского языка).

Уважаемый Рустам Нургалиевич! Уважаемый Ринат Зиннурович! Уважаемые единоверцы, дамы и господа! От имени Духовного управления мусульман Российской Федерации, Совета муфтиев России и себя лично приветствую вас традиционным мусульманским приветствием Ассаляму алейкум ва рахматуллахи ва баракатуху - Мир вам, милость Всевышнего и Его благословение! В начале своего выступления возношу Всевышнему Аллаху свои искренние молитвы о том, чтобы наше сегодняшнее собрание − Форум имамов прошло под сенью милости и благодати Всемогущего Аллаха и стало полезным для развития нашей религии и нашей нации.

Ежегодно мы собираемся в Казани, которая воспринимается в качестве столицы всех татар, на Форум «Национальная самобытность и религия» для обмена мнениями о будущем нашей нации и развитии мусульманской уммы. Я выражаю глубокую признательность и почтение руководству Республики Татарстан и Всемирному конгрессу татар за данную инициативу и ежегодно проводимую большую работу по организации данного мероприятия, в рамках которого в столице Татарстана собирается для обмена мнениями широкое представительство татарского духовенства.

Сегодня наши мысли и чаяния обращены в будущее: каким будет завтрашний день нашей нации и уммы, какой будет ее роль в развитии человечества? Размышляя о своем будущем, нам стоит помнить о том, что в исторической перспективе татарская нация была известна мировому сообществу, прежде всего, своими мыслителями, просветителями и учеными. Среди них Кул Гали, Шихабутдин хазрат Марджани, Хусаин хазрат Фаизхан, Галимжан хазрат Баруди, Ризаутдин хазрат Фахретдин, Муса хазрат Бигиев, Исмаил бей Гаспринский, а также наш современник Минтимер Шаймиев, политическая деятельность которого получила международное признание. Убежден в том, что и свое будущее наша нация должна связать, прежде всего, с идеей учености и просвещенности. К воспитанию лидеров нового поколения − будущих Зыя Камали, Садри Максуди, Каримов Хакимовых, Баки Урманче, Муса Джалилей мы должны приступить уже сегодня.

В качестве обмена опытом и достижениями, я хочу ознакомить вас, уважаемые мои единоверцы, с деятельностью Духовного управления мусульман Российской Федерации и Совета муфтиев России в данной области. С 2007 года по поручению президента Владимира Путина Правительство Российской Федерации реализует программу по подготовке специалистов с углубленным знанием истории и культуры ислама. Благодаря ей, учрежденные нами исламские высшие учебные заведения − Московский исламский институт и Российский исламский институт развиваются в тесном сотрудничестве со светскими вузами − Московским, Санкт-Петербургским и Казанским университетами, которые являются тремя старейшими университетскими центрами России.

Несколько дней назад мы провели в Санкт-Петербурге II Международную научно-образовательную конференцию «Бигиевские чтения», посвященную памяти великого ученого Мусы Бигиева. На «Бигиевские чтения» по теме «Мусульманская мысль в XXI веке: единство традиции и обновления» съехались ученые из двадцати стран мира. В следующем 2016 году по приглашению ректора Казанского федерального университета Ильшата Гафурова мы планируем провести «Бигиевские чтения» в Казани. А в конце текущего 2015 года мы намерены провести XI Международный мусульманский форум в городе Стамбуле по приглашению председателя Управления по делам религий Турецкой Республики Мехмета Гёрмеза.

Все эти проекты не только способствуют оживлению научной и богословской мысли среди российских мусульман, но и признанию татарского мусульманского богословия, татарской нации на международной арене, а также становятся фактором повышения влияния и авторитета российского государства в мировом сообществе. Мы являемся свидетелями ситуации, когда часть мирового сообщества стремится принудить нашу страну отказаться от собственных национальных интересов и подчинить свою политику интересам третьих стран. Для этого используются методы политического и экономического давления. Но есть и страны, которые в сложившихся обстоятельствах остались верны партнерским отношениям и не присоединились к политике санкций. Среди таковых − множество стран исламского мира, в том числе и Турция, которая является стратегическим партнером России. Мы убеждены в том, что укрепление отношений между Россией и исламским миром будет благом как для нашей державы и ее мусульманских граждан, так и для самого исламского мира и мирового мусульманского сообщества. Отмечу, что эти усилия по достоинству оценены в том числе и руководством Российской Федерации.

В то же время, не остаются без внимания и имамы, религиозные деятели, ведущие на местах духовно-просветительскую работу в соответствии с вековыми традициями наших народов. Ежегодно в городах Москве, Казани, Нижнем Новгороде, Екатеринбурге мы проводим курсы повышения квалификации мусульманского духовенства. Совсем недавно такие курсы впервые прошли в Санкт-Петербурге, а в 2014 году слушателями курсов в Москве впервые стали наши братья − имамы из Республики Крым.

В целом, мы придаем большое значение поддержке крымских татар − наших братьев по вере и по крови. По милости Аллаха, нам удалось реализовать немало полезных для мусульман Крыма проектов при тесном сотрудничестве с муфтием Крыма хаджи Эмирали Аблаевым и Духовным управлением мусульман Республики Крым, во главе которого он стоит. В частности, результатами этого соработничества стали организация хаджа для крымских мусульман в 2014 году, проведение научных конференций памяти 100-летия кончины Исмаила Гаспринского и в честь 700-летия мечети хана Узбека в городе Старый Крым. В настоящее время в фокусе нашего внимания в Крыму − передача имущества религиозного назначения в виде исторических зданий мечетей и медресе, в том числе и здания знаменитого медресе Зинджырлы в собственность Духовного управления мусульман Республики Крым, организация в 2015 году курсов повышения квалификации мусульманского духовенства непосредственно в Крыму, проведение Международной научно-образовательной конференции «Гаспринские чтения» по теме «Вера, этнос, нация в эпоху перемен» в Ялте и другие.

Завершая свое выступление, я приглашаю вас, мои дорогие единоверцы, к сотрудничеству и молю Всевышнего Аллаха, чтобы семена, которые мы сегодня сажаем в сады будущего нашей нации, дали правильные всходы и обеспечили наше достойное завтра. Аминь.

13 июня 2015 г., Казань