Послание Председателя Совета муфтиев России и Духовного управления мусульман Российской Федерации Муфтия Шейха Равиля Гайнутдина IХ Всероссийскому форуму татарских религиозных деятелей

Россия мөфтиләр шурасы һәм Россия Федерациясе мөселманнары диния нәзарәте рәисе
Мөфти шәех Равил Гайнетдин
IX Бөтенроссия татар дин әһелләре форумына мөрәҗәгатьнамәсе

بسم الله الرحمن الرحيم
Хөрмәтле Президентыбыз Рөстәм Нургали улы Миңнеханов,
Хөрмәтле Дәүләт киңәшчесе Минтимер Шәрип улы Шәймиев,
Хөрмәтле мөфтиләр һәм имамнар, IХ Бөтенроссия татар дин әһелләре форумында катнашучылар һәм кунаклар!

Россия мөфтиләр шурасы һәм Россия Федерациясе мөселманнары диния нәзарәте исеменнән сезне ихлас күңелдән сәламлим: Әс-сәләму галәйкум вә рәхмәтуллаһи вә бәракәтүһ!
Аллаһ Раббыбыз Коръән-Кәримдә әйтә:
وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً
“Раббың теләсә, бөтен кешеләрне бер өммәт (бер халык булып) ясар иде” (11: 118).
وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا
“Ә Без сезне бер берегезне белер өчен төрле халыклар һәм кабиләләр булып ясадык” (49: 13).
وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّلْعَالِمِينَ
“Аның аятьләреннән – күкләрне вә җирне яратуы һәм телләрегез вә төсләрегез төрле булуы. Чынлап, боларда – галәмнәргә аятьләр (билгеләр) бар” (30: 22). 
Шуңа күрә җир йөзендә булган һәр халыкның милли үзенчәлекләр – Аллаһ Тәгаләнең хикмәтле тәкъдире һәм аятьләре, ә аларны саклап калу, өйрәнү һәм үстерү – Ул Үзе өстебезгә салган бер зур вазифа. Бу хакыйкатьне бик яхшы аңлап, бездән элек булган имамнар дин белән бергә милли гореф-гадәтләрне, мәдәниятне, тарихны һәм ана телен саклаучылар вә өйрәтүчеләр булдылар. 
Аларның арасында һичшиксез беренче урынны Шиһабетдин Мәрҗани хәзрәтләре ала. Мәгълүм ки, ул, дини гыйлемләрендә булган яңарышка һәм дөньяга бик күп галимнар һәм мәгърифәтчеләр китергән яңа укыту системасына нигез салучы гына түгел, ә дөнья академик берләшмәсе белән кабул ителгән татарларның тарих фәнен башлап җибәрүче булды.
Тууына йөз ел билгеләгәндә күренекле кырым мәгърифәтче Исмәгыйль Гаспралы бик төгәл әйтте: “Шиһабетдиннемез бер иде; кадәр вә кыйммәтен белмәк аның өчен түгел, безләр өчен ифтихардыр”.
Ә бүген ике йөзьеллык юбилеенда Мәрҗаниның бөек даһилыгына тиешле ихтирам китапларын яңадан бастыру белән генә чикләнә алмый, ул – аның тормыш юлын һәм фикерләрен яңадан тирән төшенүдә, аларны бөтендөнья җәмәгатьчелегенә җиткерүдә, мөселман илаһиятын алдагы үстерүдә, татар тарихын, телен өйрәнүдә һәм популярлаштыруда булырга тиеш. Шиһап хәзрәткә багышланган Тукай шигыренең соңгы ике юллыкны бераз үзгәртеп әйтәсе килә: “Җисме үлек, исме терек булсын бу хәзрәтне / Мәхшәргәчә телләр сөйләсен, язсын каләм!”
Россия мөфтиләр шурасы инде күп еллар дәвамында Мәрҗани һәм башка күренекле татар дин галимнәренә багышлаган халыкара укулар үткәрә, аларның китапларын оригинал һәм тәрҗемәләрен, аларга багышлаган аналитик эшләрен бастырып чыгара һәм бу тармакта булган һәртөрле тикшерүләргә вә мәгърифәтчелек проектларга ярдәм итә.
Мәсәлән, хәзерге вакытта без Мәрҗани исемендәге Тарих институты белән берлектә Алтын Урда чорындагы атаклы дин галиме Мәхмүд әл Булгари мирасын өйрәнү масштаблы проектын алып барабыз. Аның беренче нәтиҗәсе – Болгар ислам академиясендә бу галимгә багышланган  күргәзмә оештыру. Аның ачылышы, Аллаһ бирсә, иртәгә җыен вакытында булачак. Ул да илебездәге илаһият мәктәбен популярлаштыруда әһәмиятле роль уйнар, дип ышанам.
Бүген без Болгар ислам академиясенең беренче елына да йомгак ясыйбыз һәм бу турыда мин анысын хәтерләтергә телим – аның мәйданында беренче оештырылган халыкара конференция “Рухи ефәк юлы” булды. Ул Рәсәй, Кытай һәм башка Үзәк Азия илләреннән бик күп илаһиятчыларны һәм ислам өйрәнүчеләрне җыйды. Кытайдагы Урумчидан соң бу һәр еллык форумның икенче үткәрелә торган шәһәр булып, Болгар бу эстафетаны Бишкекка тапшырды. Миңа калса, бу конференция Академияне халыкара аренасында илебездәге ислам өйрәнү һәм өйрәтү үзәге булуын тәкъдим итүдә бик мөһим адым булып чыкты. Шуның дәвамында Рәсәй мөфтиләр шурасы астында булган “Ислам китабы” нәшриятында “Исламский фактор в интеграционных процессах Великого Шелкового пути” дигән китап – докладларның җыентыгы дөнья күргән.
Киләчәктә бу уртак эшләребезгә башка дини һәм фәнни оешмалар да кушылырлар һәм Мәрҗани хәзрәтебезнең милләт файдасы өчен бердәмлек турында хыялы ниһаять тормышка ашыр, дип өмет итәм
Форумда катнашучыларга уңышлар һәм нәтиҗәле эшләр телим, Аллаһ Тәгаләнең ярдәме булсын!

Мөфти шәех Равил Гайнетдин,
Россия мөфтиләр шурасы һәм Россия Федерациясе мөселманнары диния нәзарәте рәисе.





Официальный перевод на русский язык
послания Председателя Совета муфтиев России и Духовного управления мусульман Российской Федерации 
Муфтия Шейха Равиля Гайнутдина
IХ Всероссийскому форуму татарских религиозных деятелей 




Уважаемый Президент Ресбулики Татарстан
Рустам Нургалиевич Минниханов,
Уважаемый Государственный советник Минтимер Шарипович Шаймиев, 
Уважаемые муфтии и имамы, участники и гости IХ Всероссийского форума татарских религиозных деятелей!

Сердечно приветсвую вас от имени Совета муфтиев России и Духовного управления мусульман Россиийской Федерации и желаю вам мира, милости Всевышнего и Его благословения!
Всевышний Аллах в Священном Коране говорит:
وَلَوْ شَاء رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً
«Если бы твой Господь захотел, то сделал бы людей одной общиной (народом)» (11: 118).
وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوباً وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا
«А Мы сделали вас разными народами и племенами, дабы вы познавали друг друга» (49: 13).
وَمِنْ آيَاتِهِ خَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَاخْتِلَافُ أَلْسِنَتِكُمْ وَأَلْوَانِكُمْ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِّلْعَالِمِينَ
«К Его знамениям относится сотворение небес и земли, различие ваших языков и цветов. Воистину, в этом – знамения для миров» (30: 22). 
Поэтому национальные особенности каждого народа на Земле – это мудрое провиденье и знамения Всевышнего Аллаха, а их сохранение, изучение и развитие – возложенная на нас обязанность. Хорошо понимая эту истину, предшествующие нам имамы были хранителями и учителями не только религии, но и национальных традиций, культуры, истории и родного языка.
Несомненно, что среди них первое место занимает Шихабутдин Марджани.
Как известно, он стал не только предтечей ренессанса богословской мысли и новой системы религиозного образования среди татар, подарившей миру целую плеяду ученых и просветителей, но и основателем татарской исторической науки, признанным мировым академическим сообществом.
Отмечая сто лет со дня его рождения, выдающийся крымско-татарский просветитель Исмаил Гаспринский очень четко отметил: «У нас один Шихабутдин. Знать его роль и ценность – это честь для нас, а не для него».
Сегодня, в двухсотлетний юбилей, наша дань почтения великому гению Марджани не может быть ограничена простой перепечаткой его трудов, а должна проявиться в глубоком переосмыслении его жизненных устремлений и идей, доведения их до мировой общественности, продолжении его дела по дальнейшему развитию мусульманского богословия, изучению и популяризации татарской истории и языка. Перефразируя последние две строчки стихотворения Тукая, посвященные Шихап-хазрату, можно сказать: «Даже если он умер телесно, пусть имя его будет живо / Пусть говорят и пишут о нем вплоть до Конца времен».
Совет муфтиев России уже на протяжении многих лет проводит международные чтения, посвященные Марджани и целому ряду других выдающихся татарских богословов, публикует оригиналы и переводы их трудов, посвященные им аналитические работы, поддерживает всевозможные исследования и просветительские проекты в этой области.
Так, например, в настоящее время мы совместно с Институтом истории им. Марджани ведем масштабный проект по изучению наследия выдающегося богослова золотоордынской эпохи Махмуда ал Булгари. Первым результатом этой работы стала организация посвященного ему музейного уголка в стенах Болгарской исламской академии. Уверен, что он также сыграет важную роль в популяризации отечественной богословской школы.
Сегодня мы также подводим итоги первого года работы Болгарской исламской академии, и я хотел бы напомнить, что первой организованной на ее площадке международной конференцией стал «Духовный шелковый путь», собравший представителей богословского и исламоведческого сообщества России, Китая и стран Центральной Азии. Став вторым после китайского Урумчи городом проведения этого ежегодного форума, Болгар передал эстафету Бишкеку, в котором он состоится в этом году. Считаю, что это был важный шаг в представлении Академии на международной арене как одного из центров исламской науки и образования в нашей стране. По результатам конференции свет увидело издание «Исламский фактор в интеграционных процессах Великого Шелкового пути», в который были включены лучшие доклады, прозвучавшие в стенах Болгарской исламской академии. 
Надеюсь, что в будущем к нашей совместной работе присоединятся и другие религиозные и научные центры и мечта Марджани о единстве во благо нации наконец-то воплотится в жизнь.
Желаю участникам форума успехов и плодотворной работы, да пребудет с вами благословение Господа!





Муфтий Шейх Равиль Гайнутдин,
Председатель Совета муфтиев России и
Духовного управления мусульман Российской Федерации.